theo dõi trên
Trong ngôn từ cổ đại, trường đoản cú “Cataphract” được tín đồ La Mã cùng Hy Lạp thực hiện để biểu lộ những kỵ binh khôn cùng nặng trên chiến trường. Nhưng chúng ta có từng hỏi, vì sao họ lại được call là kỵ binh vô cùng nặng?
Mọi bạn đều biết rằng, kỵ binh được chia thành 2 loại: kỵ binh nặng và kỵ binh nhẹ. "Nặng" với "nhẹ" là khái niệm dùng làm chỉ lượng trang bị mà một kỵ binh có theo, đó rất có thể là áo giáp, vũ khí, mũ mão, áo choàng sắt mang lại ngựa.
Bạn đang xem: Chiến binh la mã cổ đại
Nhưng cùng với riêng những Cataphract, lượng trang bị mà họ mang nhiều hơn thế nữa quá mức đối với một kỵ binh nặng thông thường. Do thế, người ta hotline Cataphract là lớp kỵ binh siêu nặng.
Một bức vẽ biểu đạt lại Cataphract.
Các kỵ binh Cataphract là siêu phẩm thời cổ đại
Khái niệm về kỵ binh nặng trĩu đã bao gồm từ hết sức lâu, phần đa ghi chép cổ nhất cho biết thêm kỵ binh nặng nề đã xuất hiện từ cố kỉnh kỷ vật dụng 6 TCN tại khoanh vùng Kwarezm, vùng khu đất thuộc châu Á gần biển khơi Aral ngày nay.
Kỵ binh nặng trĩu dần sửa chữa thay thế chiến xa (chariot) cùng trở thành bộ phận chủ lực vào quân đội của tín đồ Assyrian, bạn Achaemenid với Macedonia của Alexander Đại đế.
Khái niệm “kỵ binh nặng” thời đó dần trở đề nghị thông dụng, vào vai trò vô cùng đặc biệt quan trọng trong phương án thời thượng cổ lúc bấy giờ.
Từ Cataphract (tiếng Latin cataphractus, giờ đồng hồ Hy Lạp kataphractoi) ban đầu xuất hiện nhằm chỉ các kỵ binh “nặng” nhất.
Nếu như những kỵ binh Hetairoi (kỵ binh dưới thời Alexander Đại đế) thường xuyên được sản phẩm áo liền kề ngực thì Cataphract lại vận giáp kín người gồm những: mặt nạ, quấn tay, quấn chân và cục bộ những phần khung hình còn lại. Chưa kể có vậy, ngay cả những chú ngựa cũng khá được bọc giữa những bộ sát dày cùng nặng nề.
Bản thân từ bỏ Cataphract trong giờ đồng hồ Hy Lạp không có nghĩa bộc lộ lượng áo giáp vĩ đại mà một binh sĩ phải với theo mặc dù sau này, nó đã dần dần biến thể theo chủ yếu danh từ mà lại nó mô tả. Đến bây chừ trong tiếng Anh, Cataphract vừa rất có thể là tính tự (bọc kín đáo trong sát sắt) vừa hoàn toàn có thể là danh trường đoản cú (siêu cạnh bên trọng kỵ).
Các học mang cổ sau đây đều viết về Cataphract như thể đó là một trong những tuyệt tác của trái đất cổ đại. Sallust (86 - 34TCN) nói “Bộ mặt của kỵ binh Cataphract đó là sắt” trong lúc Ammianus Marcellinus (mất năm 350) lại cho rằng: "Những vòng tròn thép bọc vòng quanh khung hình sẽ hoàn toàn trùm kín dù là bó cơ bé dại nhất của chiến binh”.
Ammanius ca tụng các kỵ binh Cataphract như thể "những bức tượng được làm dưới bàn tay Praxiteles" (nhà điêu khắc nhân kiệt thời cổ đại) với khiến kẻ địch của họ buộc phải tỏ ra e dè ngay từ tầm nhìn đầu tiên.
Hoàng đế La Mã Aurelian khi lần đầu nhìn thấy các kỵ binh của Đế chế Palmyrene vào trận Emesa năm 270 đã bắt buộc thốt lên: “Họ quá lạc quan vào những cỗ giáp nhưng quả thực chúng thật sự chắc chắn rằng và an toàn”. Những tài liệu cho biết, dưới phần lớn lớp giáp sắt, các kỵ binh còn mặc thêm giáp làm bằng chất liệu da thú hoặc kim loại tổng hợp đồng.
Kỵ binh Cataphract của đế chế Parthia và bạn Armenia.
Làm sao một bé người tương tự như một chú ngựa rất có thể mang trên mình một cân nặng giáp lớn tưởng như vậy nhưng mà không thấy mệt? đương nhiên là họ sẽ tương đối nhanh mệt nhưng lại theo sử gia Heliodorus, những kỵ binh Cataphract phần đa được tuyển chọn kỹ càng - đó bắt buộc là những người dân có làm nên cùng kích thước khung hình vượt trội.
Cả những chiến mã cũng đề xuất trải qua vòng tuyển lựa chọn gắt gao. Sử sách khắc ghi rằng, chỉ tất cả giống ngựa chiến Nisean là phù hợp hợp để triển khai vật cưỡi cho những kỵ binh Cataphract.
Đây là giống chiến mã có xuất phát từ vùng cao nguyên Nisean (Iran ngày nay), sở hữu kích cỡ và sức mạnh vượt xa những giống con ngữa bình thường.
Độ hung hăng, chắc chắn của ngựa chiến Nisean vượt xa những giống chiến mã bình thường.
Người La Mã từng vô cùng ấn tượng trước sức khỏe khác thường và độ lì lợm của giống con ngữa này khi va trán với Đế quốc Parthia. Tín đồ ta tin tưởng rằng Bucephalus - con vật cưỡi huyền thoại của Alexander Đại đế đó là một chú ngựa Nisean.
Giống ngựa Nisean thời kia quý và đặc biệt đến mức liên tục trở thành chủ đề chính gây ra các cuộc chiến tranh thân nhiều giang sơn quanh khu vực Iran ngày nay.
Không chỉ sở hữu cỗ giáp sắt biểu lộ sự bạo gan mẽ, các Cataphract còn là bậc thầy trong việc thực hiện nhiều nhiều loại vũ khí không giống nhau, bao gồm cung tên, chùy, giáo, gươm… mặc dù vũ khí thông dụng tốt nhất của họ là 1 ngọn thương dài 3,6-4m mang tên gọi là Kontos.
Các Cataphract thế Kontos bằng 2 tay.
Các Cataphract thời kỳ đầu không thực hiện khiên vì nguyên nhân họ đề xuất cầm Kontos bởi 2 tay. Với vận tốc của chiến mã cùng trọng lượng rất “khủng”, những Cataphract lao tới đối phương xuyên thủng mặt hàng phòng ngự bằng trường yêu mến Kontos.
Theo sử gia Plutarch, ngọn thương của những Cataphract rất có thể đâm xuyên 2 bạn mặc gần kề cùng lúc. Đó quả là 1 trong những cỗ xe pháo ủi đúng nghĩa trên mặt trận cổ đại.
Tuy nhiên không tồn tại gì là hoàn hảo và tuyệt vời nhất và những Cataphract cũng vậy. Sát bên “chi phí tổn bảo dưỡng” rất đắt cho bộ giáp, sự nặng nề của chúng làm cho việc xoay xở vô cùng nặng nề khăn. Vì vậy, kỵ binh Cataphract chậm rãi hơn các lần so với những kỵ binh khác.
Khi các Cataphract lao tới, ko gì hoàn toàn có thể cản nổi họ.
Đặc biệt là vào thời cổ đại, khi bàn đánh đấm trên ngựa không được phát minh, việc tinh chỉnh được đầy đủ chú ngựa Nisean cực kỳ khỏe càng trở nên trở ngại hơn.
Sử sách không ghi nhiều về phần nhiều thất bại của Cataphract nhưng họ cũng rất có thể hình dung ra, nếu bị ngã con ngữa thì các Cataphract chưa chắc đã vùng dậy nổi. Sử gia Heliodorus mô tả Cataphract không ngựa giống như những thanh mộc nằm dưới khu đất vậy.
Trở thành nỗi sợ hãi của fan La Mã
Được thiết bị tới "tận chân răng" như vậy nhưng vào thời kỳ đầu, hầu hết ghi chép về Cataphract cho thấy họ toàn… thảm bại chứ ít bao giờ thắng.
Bởi một lẽ chưa một danh tướng làm sao biết thực hiện Cataphract cho tới tận trận Carrhae giữa cộng hòa La Mã cùng Đế chế Parthia.
Trước trận này, Cataphract xuất hiện thêm lần đầu trong trận Panion năm 200TCN (Cataphract của đế chế Seleucid đối đầu với vương quốc Ptolemaic) với trong trận Magnesia năm 188 TCN lúc đế chế Seleucid chiến tranh với cùng hòa La Mã.
Tại Magnesia, Vua Seleucid, Antiochus the Great đã mang tới 3.000 Cataphract thuộc 1.000 kỵ binh người bạn đường Agema vào chiến trường.
Tuy nhiên Seleucid chiến bại trong trận này khoác dù đông đảo hơn. Ở cánh trái, Cataphract thua kém tan nát trước những kỵ binh được trang bị nhẹ nhàng hơn nhiều của fan La Mã do tất cả bộ binh hỗ trợ.
Ở cánh phải, Cataphract thành công xuất sắc khi đẩy lùi được quân La Mã, tuy nhiên khi cánh trái và trung quân đang vỡ nát thì thành công xuất sắc này không được ai nhớ đến.
Xem thêm: Thay Màn Hình Neo 7, Neo 7S (A33W, A33Fw) Giá Rẻ Lấy Ngay, Báo Giá Mới Nhất
Phải mang lại năm 53 TCN, người ta mới biết đến sức khỏe kinh hồn của những Cataphract. Khoảng tầm 1.000 Cataphract cùng 9.000 xạ kỵ của Đế chế Parthia dưới sự lãnh đạo thiên tài của Surena khuấy tan 40.000 quân La Mã của Marcus Linus Crassus (một vào tam hùng La Mã thời đó, kề bên Pompey Magnus với Gaius Julius Caesar) nhưng mà chỉ thiệt hại gồm vỏn vẹn hơn… 100 người.
Các kỵ binh Cataphract của Parthia - nỗi thấp thỏm của fan La Mã. Người Parthia từng là chư hầu của đế chế Seleucid trước lúc tự giành lấy độc lập vào năm 250 TCN.
Sau này khi Đế chế Seleucid rã vỡ, fan Parthia lập cập giành đem vị thế bá chủ phương Đông với tự lập ra quân đội gồm phần nhiều là kỵ binh, trong các số ấy có các Cataphract.
La Mã vượt qua đế chế Seleucid sở hữu 3.000 Cataphract năm 188.
Crassus đã từng gặp mặt Cataphract, đang từng gặp mặt xạ kỵ Parthia nhưng lại đều thắng lợi dễ dàng mà không phải đổ một giọt mồ hôi. Vì thế chẳng mấy ai tin cậy lượng quân rất ít của Surena có thể ngăn bước tiến của La Mã.
Quay trở về trận Carrhae, vào trận này, Surena vẫn sử dụng giải pháp luân phiên cực kỳ sáng tạo: 9.000 xạ kỵ chỉ chạy vòng quanh và phun tên vào quân La Mã, đề xuất bộ binh La Mã bắt buộc lui về xếp đội hình mai rùa (testudo) để kháng lại.
Và khi họ đang xếp thành công testudo thì các Cataphract mới vào cuộc. Sự nặng nề của rất nhiều cỗ xe pháo tăng tín đồ - con ngữa và sức khỏe kinh hồn của ngọn trường thương Kontos đang phát huy tác dụng. Fan La Mã khi thu về đội hình testudo thì ko thể làm những gì khi hồ hết cỗ xe ủi Parthia này xả thân người.
Vì thế, từng bạn từng người trong những các binh lực La Mã trở nên mồi ngon đến Kontos. đầy đủ người tồn tại sau này khi nói lại vẫn tồn tại run rẩy lưu giữ lại giờ rầm rập của vó ngựa chiến Cataphract lúc tới gần. Họ đắn đo họ sẽ bị tiêu diệt lúc nào…
Khi bộ binh La Mã trở về đội hình bình thường để chặn bước tiến của các Cataphract thì đó cũng là dịp Surena phất cờ đánh tiếng rút lui, nhằm 9.000 xạ kỵ thường xuyên rót mưa thương hiệu vào quân La Mã.
Trận Carrhae năm 53 TCN, khu vực La Mã thảm bại.
Cứ như thế, lúc quân La Mã xếp testudo, Cataphract sẽ dấn thân còn khi họ xếp chuần thông thường, xạ kỵ sẽ liên tiếp bắn.
Cuộc chiến kéo dài từ sáng đến tận chiều tối và gần như là chỉ có 1 mình quân Parthia đánh với La Mã phải oằn mình hứng chịu.
Surena thông minh tới mức chuẩn bị sẵn 5.000 con lạc đà sở hữu tên làm cho các xạ kỵ dễ chịu bắn mà không cần thiết phải nghĩ nhiều. Crassus sau khoản thời gian nhìn thấy 5.000 nhỏ lạc đà làm việc đằng xa đã gần như thuyệt vọng tột thuộc và chỉ huy các kỵ binh bạn Gaul vào trận.
Những kỵ binh này vốn cực kỳ tinh nhuệ, từng chiến đấu ở bên cạnh Caesar tại Alesia năm nào. Mặc dù nhiên đấy là lần trước tiên họ nên giao chiến với những kẻ quấn giáp toàn thân như Cataphract.
Kết quả đang rõ, phần đông ngọn giáo, lưỡi gươm của các kỵ binh Gaul thiết yếu đả yêu thương Cataphract. Hoàn toàn vô vọng vào cả tiến công lẫn phòng thủ, quân team La Mã của Crassus mất ngay gần hết, bỏ xác tới 20.000 người, bị tóm gọn sống 10.000 và chỉ với 10.000 quân chạy thoát.
Lúc này tín đồ ta mới phân biệt người chỉ đạo có tính năng quan trọng như vậy nào. Surena được vinh danh như nhân vật và kia cũng chính là nguyên nhân khiến cho ông bị xử tử vì nghi hoặc phản bội ngay sau đó.
Vào năm 39 Hoàng tử Pacorus có quân tiến công người La Mã cùng lần này, lực lượng Cataphract còn đông hơn trước. Tuy nhiên chiến dịch đã trở thành một thảm họa lúc La Mã thu được cao điểm và Pacorus sai khiến cho Cataphract phải tấn công lên… trên đồi.
Trường thương Kontos - nỗi ám hình ảnh của những người La Mã sau trận Carrhae.
Bắt hồ hết kỵ binh nặng hơn hết tê giác phải leo lên ngược dốc bởi vậy quả thực là ác mộng. Hệ quả là Pacorus bị thịt khi giao tranh cùng quân Parthia thua thảm thảm hại. Đồng thời điều đó cũng chứng minh được rằng, Cataphract nên không thể dùng làm lực lượng chủ yếu trong quân đội.
Cataphract có thể gây phải sự ghê hoàng, làm náo loạn đội hình kẻ địch và gây liền kề thương cực bạo dạn nhưng chỉ khi có sự cung cấp của những đơn vị quân khác.
Sự gia nhập của Cataphract vào những nước, nhắc cả... Việt Nam
Người La Mã ko coi kỵ binh Macedonia, truyền nhân của Alexander Đại đế ra gì tuy nhiên họ lại luôn luôn e dè sức mạnh của các Cataphract. Vào núm kỷ II, fan La Mã đưa Cataphract vào vào quân đội như một phần không thể thiếu.
Đế chế Byzantine (Đông La Mã) phát hành lực lượng Cataphract sở hữu tên Athanatoi lên tới 10.000 fan vào những năm đỉnh cao. Cataphract trên mặt trận vẫn luôn luôn giữ được oách phong cùng sự mạnh mẽ và đóng một sứ mệnh vô cùng quan trọng đặc biệt trong nền quân sự chiến lược của tất cả các nước thời Trung cổ, chỉ là vươn lên là thể đi cơ mà thôi.
Trận Carrhae đánh dấu vị cầm cố siêu cường của Đế chế Parthia thời đó cùng sự uy mãnh của các Cataphract.
Ví dụ sinh hoạt Thổ Nhĩ Kỳ bên dưới triều đại của đế chế Ottoman, những Sipahi - lực lượng kỵ binh của Ottoman sau này phần nhiều được trang bị y tựa như các Cataphract.
Điều đó hoàn toàn có thể lý giải vì chưng quãng thời gian dài cuộc chiến tranh với Đế quốc Byzantine đã khiến người Ottoman ấn tượng với phần lớn Cataphract và từ từ chuyển hóa chúng vào quân đội của mình.
Nhưng nhiều bốn liệu khác thường cho rằng sự du nhập của Cataphract nhà yếu tới từ những nước nằm tại vị trí phía Đông, khoanh vùng đế chế ba Tư cổ đại, nơi sinh ra các Cataphract. Điều minh chứng ví dụ nhất là sau thời điểm Mông Kha dẫn đôi mươi vạn quân Mông Cổ xâm lấn xứ sở Hồi giáo, quân Mông Cổ ban đầu sử dụng những loại kỵ binh siêu nặng, quấn giáp toàn thân giống hệt như các Cataphract.
Kỵ binh Gendarmes rất có thể coi là truyền nhân của Cataphract.
Sự trở nên tân tiến của kỵ binh hết sức nặng Cataphract còn xuất hiện ở cả… Việt Nam. Cho đến giờ chưa có một sử sách nào ghi lại tầm ảnh hưởng của Cataphract sinh sống Iran lên Đại Việt cổ tuy vậy Đại Việt sử cam kết toàn thư đang ghi rằng: “Ngày 27 năm quang đãng Hưng sản phẩm công nghệ 14 (1591), 2 bên quân Trịnh với quân Mạc đương đầu với nhau, lại chọn 400 thiết kỵ xông lên trợ chiến…
Ba ngày sau, Trịnh Tùng đến quân tiến tiến công Thăng Long, nhằm tiêu diệt hoàn toàn quân Mạc, không đúng Nguyễn Hữu Liêu mang 5.000 quân giỏi nhất và voi khỏe cùng chiến mã bọc sắt, mang lại giờ Dần, trực tiếp tiến đến đóng nghỉ ngơi câu Cao tại góc tây-bắc thành Thăng Long…”.
Bức hình ảnh mô tả lại một kỵ binh bọc sắt của Đại Việt, tuy nhiên chỉ mang tính tham khảo và hình tượng. (Ảnh: empoleon92 bên trên Devianart).
Do sau này, bàn đạp ngựa chiến đã du nhập vào vn nên việc áp dụng vũ khí trên sườn lưng ngựa trở nên dễ chịu và thoải mái hơn nhiều, không độc nhất thiết phải thực hiện trường yêu thương bằng cả hai tay như trước đó nữa.
Không ai biết từ bao giờ Cataphract dần bặt tăm khỏi chiến trường. Chỉ biết rằng với sự phát triển của súng ống cùng đại bác, những cỗ giáp rất nặng như thế trở thành trọng trách thì người ta đã thay thế sửa chữa các Cataphract bằng những kỵ binh “nhẹ” hơn. Về sau các team kỵ binh thường xuyên chỉ mang áo gần kề ngực, có tên gọi là Cuirassier.
Dẫu vậy, sự sống thọ của Cataphract suốt ít nhất 22 gắng kỷ (từ vậy kỷ vật dụng VI TCN đến nuốm kỷ thiết bị XVI khi thuốc súng cải tiến và phát triển mạnh mẽ) đã khắc ghi vị trí lịch sử không thể lu mờ.
Những hình vẽ, gần như bức phù điêu về Cataphract vẫn luôn luôn gợi cho những người xem sự hiếu kỳ về một thời chiến tranh đẫm ngày tiết trong lịch sử, khu vực mà ngọn trường thương Kontos đã trở thành nỗi ác mộng cùng với nền quân sự chiến lược siêu việt nhất thế giới thời kia - bạn La Mã.
